Oblicza Miłosierdzia

OBLICZA MIŁOSIERDZIA

Rok Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia dobiegł końca. Ogłaszając go, papież Franciszek pragnął, by Kościół i świat «utkwił wzrok w miłosierdziu» (MV, 3). Ojciec Święty, za natchnieniem Ducha Świętego, kontynuując dzieło Vaticanum II oraz swoich poprzedników w tym św. Jana Pawła II, rozeznał, iż w obecnym czasie tylko Boże miłosierdzie może stanowić jedyny «balsam i lekarstwo» dla poranionej ludzkości. Zdaniem Franciszka większość ludzkiej biedy, zagubienia, niesprawiedliwości, okrucieństwa i wojen bierze się z niezaleczonych ran duchowych, z głoszonej przez człowieka jego samowystarczalności i tkwieniu w ciemności, która broni się przed miłosierdziem oraz przyjęciem odpowiedniej terapii. Jak naucza papież «Kościół ma misję głoszenia miłosierdzia Boga, bijącego serca Ewangelii, aby w ten sposób dotknąć serce i umysł każdego człowieka» (MV, 12).
Papież, dziękując w homilii za ten czas łaski, jakim był Jubileusz Miłosierdzia, apelował: «pamiętajmy, że doświadczyliśmy miłosierdzia, aby przyodziać się w uczucia miłosierdzia, abyśmy i my również stali się narzędziami miłosierdzia» (20.11.2016).
Zechciejmy przyjąć te słowa papieskiego nauczania. Uczyńmy je treścią przeżywania kolejnych dni. Postarajmy się «w codzienności żyć miłosierdziem, które od zawsze Ojciec rozciąga nad nami» (MV, 25). Pomocny w tym niech nam będzie tegoroczny Adwent. Jeszcze bardziej i z jeszcze większą uwagą zagłębmy się w tajemnicę Bożego miłosierdzia. Niniejsza refleksja niech nie będzie tylko rachubą minionego czasu, czy rachunkiem sumienia, lecz niech stanie się nam pomocą w przenikaniu różnych płaszczyzn i wymiarów tej niepojętej rzeczywistości Bożej miłości.

1.Miłosierdzie – imieniem Boga.
«Jezus Chrystus jest obliczem miłosierdzia Ojca – „Misericordia Vultus”» (MV, 1) – tymi słowami Franciszek rozpoczyna bullę proklamująca Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia. Jak pisze dalej «Miłosierdzie: to jest słowo, które objawia Przenajświętszą Trójcę» (2). Dla Ojca Świętego miłosierdzie stanowi to co w Bogu jest najważniejsze, a więc Jego istotę. Istota oznacza imię. Miłosierdzie zatem jest imieniem Boga – co stwierdzi w wywiadzie, jaki przeprowadził z nim Andrea Tornielli, opublikowanym pod tytułem «Miłosierdzie to imię Boga». Papież, wprost wskaże: «Miłosierdzie to dowód tożsamości Boga». Wyjaśniając, doda: «Przesłanie Jezusa to miłosierdzie. Dla mnie, mówię to z pokorą, to jest najmocniejsze przesłanie Pan».
Pytam sam siebie: Czym dla mnie jest miłosierdzie?

2.Miłosierdzie – darem miłości Ojca.
Miłosierdzie jest darem dobroci i łaskawości Boga. Jest darem darmowym. Bóg bowiem obdarzając człowieka łaskami swojego miłosierdzia, niczego w zamian się nie domaga, niczego w zamian nie oczekuje, niczego w zamian od nas nie żąda. Bóg swojego miłosierdzia udziela człowiekowi z miłości do niego. Tak jak z miłości do człowieka dał swojego Syna, który przez mękę i zmartwychwstanie ofiarował upadłej ludzkości zbawienie, czyli przyniósł dar i łaskę pojednania nas z Ojcem. W tym akcie Bożej miłości, jakim była ofiara krzyża, nie wyczerpało się Boże miłosierdzie. Bóg nie przestał nam okazywać swojej miłości i miłosierdzia. On nam go nieustannie udziela.
Bożego miłosierdzia nie wyznacza obszar murów, nie ogranicza go również zakres miejsca, barierą dla niego nie staje się też przestrzeń czy granica czasu, albowiem Bóg swojego miłosierdzia udziela zawsze i wszędzie. Tylko i wyłącznie od człowieka zależy czy go doświadczy. Miejscem, gdzie najpełniej możemy doświadczyć Bożego miłosierdzia jest Kościół. Ta żywa w swoim uniwersaliznie Wspólnota stanowi przestrzeń, w której Zmartwychwstały Chrystus udziela nam Bożej łaski poprzez, będące jej źródłem, sakramenty. Tam również otwieramy się na drugiego człowieka, dzieląc się swoją miłością i tę miłość przyjmując.
Pytam sam siebie: Czy i w jaki sposób wykorzystałem dar miłosiernej miłości?

3.Miłosierdzie – doświadczeniem Bożej łaski.
Najlepszym obrazem, ukazującym nam ciągłe doświadczanie Bożego miłosierdzia jest spotkanie ludzkiej bezsilności z wszechpotężną miłością Ojca. Miłością tak wielką, że potrafiącą przebaczyć każdą niewierności i każde nieposłuszeństwo Bogu, którego skutkiem staje się grzech. Doświadczenie Bożego przebaczenia, zmazania win i darowania kary wiecznej – czyli doświadczenie Bożego miłosierdzia – to niewątpliwie najradośniejsze ze wszystkich przeżyć religijnych człowieka.
Kochający człowieka Bóg, przychodzi do nas ze swoim nieskończonym miłosierdziem i wyzwala nawet wtedy, kiedy po ludzku nie widzimy już żadnych dróg rozwiązań czy wyjścia. Bogaty w miłosierdzie Bóg, łaską tegoż miłosierdzia jest gotów dotknąć każdego, kto tylko tego pragnie i kto tylko przed nim nie zamyka bram swojego serca.
Pytam sam siebie: czy czas Jubileuszu był dla mnie czasem doświadczenia czułości Boga bardziej niż kiedykolwiek?

4.Miłosierdzie – pragnieniem człowieka.
W każdym z nas, gdzieś w najskrytszych pokładach duszy, serca, sumienia odzywa się gorące pragnienie miłosierdzia. Pragnienie to wywołuje w człowieku ludzka tęsknota za spotkaniem z miłosiernym Bogiem. To pragnienie i ta tęsknota jest cechą charakteryzująca każdego człowieka. I chociaż może nie dochodzi ono do głosu u wszystkich w taki sam sposób, to jednak każdy człowiek pragnie doświadczyć miłości, a każda miłość swoje źródło i dopełnienie znajduje w Bogu. To Bóg jest źródłem miłości. I to w Bogu miłość najpełniej się objawiła i w ciąż się objawia, ponieważ Bóg nieustannie okazuje nam swoje wielkie miłosierdzie. Boże miłosierdzie jest nieskończone, gdyż nieprzebrane i niewyczerpalne są pokłady Bożej miłości.
Pytam sam siebie: Jaka jest moja relacja z Bogiem i czy jest to relacja miłości wyrażającej się w miłosierdziu?

5.Miłosierdzie – postawą chrześcijanina.
Chrześcijaństwo to religia miłości. Chrześcijanin to człowiek, który doświadczając Bożej miłości, na tę miłość Bogu odpowiada swoją miłością. Chrześcijanin miłości nie zatrzymuje tylko dla siebie. On swoją miłością – podobnie jak Jezus i na Jego wzór – dzieli się z innymi. Śmiało więc możemy powiedzieć, iż chrześcijaństwo jest przyjmowaniem miłości Boga oraz dzieleniem się tą Bożą miłością z bliźnimi, czyli dawaniem miłości drugiemu. Nie jest więc możliwym oddzielenie miłosierdzia, które daje nam Ojciec od miłosierdzia świadczonego bliźnim.
Nasze uczestnictwo w tajemnicy Bożego miłosierdzia sprawia, iż człowiek przemienia się w samego Chrystusa. To przyjmowane przeze mnie uczestnictwo w miłosierdziu Boga, domaga się, bym je odzwierciedlał w swoim działaniu, codziennym życiu i postępowaniu oraz w relacji z bliźnimi. W przeciwnym razie pozostanie tylko formą czystej abstrakcji, pustą ideą, bezosobowym ideałem, łaską przyjętą na próżno.
Pytam sam siebie: Czy Boże miłosierdzie, którego doświadczam uwidacznia się w moim życiu i wobec bliźnich?

6.Miłosierdzie – postawą przebaczeniem.
Okazać miłosierdzie drugiemu człowiekowi to umieć mu wybaczyć. Przebaczenie krzywdy, darowanie urazy, nie żywienie w swoim sercu nienawiści przychodzi nam najtrudniej. Łatwiej bowiem jest nam dać jałmużnę, podzielić się chlebem, drugiemu okazać pomoc, niż przebaczyć.
Sami, bardzo często potykamy się o ten duchowy kamień i trudno jest nam tutaj zdobyć się – podobnie jak za czasów Chrystusa faryzeuszom – na przyjęcie i praktykowanie tego rodzaju miłości, jaką jest miłowanie nieprzyjaciół. Sami często też mamy problem z darmowym darem przebaczenia, kiedy zazdrosnym okiem spoglądamy na tych, którzy – naszym zdaniem – nie zasługują na miłosierdzie. Rodzi się tylko pytanie czy to do mnie ma należeć osąd, ocena, wydawanie opinii?
Pytam sam siebie: Jaka jest moja postawa wobec krzywdzicieli i jak okazuję im swoje miłosierdzie – czy umiem wybaczyć?

7.Miłosierdzie – konkretnym czynem miłości.
Tymczasem przebaczenie okazane nieprzyjaciołom oraz uczynki miłosierdzia wyświadczone potrzebującym są znakiem prawdziwego doświadczenia miłosierdzia. To one stanowią podstawowe kryterium duchowego wzrostu i rozwoju człowieka. Miłosierdzie bowiem przejawia się w stylu mojego życia. Prawdziwie miłosiernym stylem życia – jak powie papież Franciszek – jest ten «na który składa się bezinteresowna miłość, braterska służba i serce dzielące się z innymi».
«Wyobraźnia miłosierdzia», na którą wskazywał św. Jan Paweł II, czyni mnie «apostołem miłosierdzia». Ona bowiem uwrażliwia moje oczy, bym dostrzegł potrzebę bycia miłosiernym. Ona kieruje moimi stopami, bym znalazł się w miejscu, gdzie miłosierdzie należy czynić. Ona pobudza mój umysł, by zrodzona w sercu miłosierna idea nabrała konkretnego wyrazu i formy oraz wskazuje sposób realizacji. Ona wreszcie czyni moje ręce zdolnymi do wykonania uczynku miłosierdzia.
Pytam sam siebie: Czy czas Jubileuszu był dal mnie tym okresem, w którym skuteczniej niż dotychczas dokonywałem chrześcijańskiego miłosierdzia względem tęskniących za nim bliźnich?

8.Miłosierdzie – cnotą człowieka
Miłosierdzie stanowi wielką wartość zarówno w duchowym jak i moralnym wymiarze. Jest ono cnotą, która opiera się na rozumieniu drugiego człowieka w całej złożoności i różnorodności jego bytu. Cnota ta umacnia się przez podejmowanie i wypełnianie uczynków względem ciała i duszy.
Miłosierdzia nie możemy sprowadzać tylko i wyłącznie do chwilowego przypływu współczucia, czy litości, które wywołuje we wrażliwości człowieka widok ludzkiej biedy, czy nieszczęść. Miłosierdzie to stała postawa. Postawa, którą rodzi miłość bliźniego. Ta miłość zakorzeniona jest w Bogu – Miłości.
Pytam sam siebie: Jak wygląda moje praktykowanie miłosierdzia na co dzień?

9.Miłosierdzie – czasem wykorzystanym i do wykorzystania.
Zakończony Święty Rok Nadzwyczajnego Jubileuszu Miłosierdzia był dla Kościoła czasem szczególnym. Dało się min. zaobserwować znaczne ożywienie kultu Bożego Miłosierdzia. Świadczy o tym chociażby ogromna rzesza ludzi przekraczających bramy miłosierdzia – na co wielokrotnie zwracały uwagę media. I to nie tylko w Rzymie, ale na całym świecie. Potwierdzeniem tego jest również dwa razy większa liczba pielgrzymów nawiedzająca łagiewnickie sanktuarium. Podjęto też wiele inicjatyw i to w wymiarze globalnym na rzecz walki z ludzką nędzą, chorobami i nieszczęściami.
Jubileusz Miłosierdzia przeżywaliśmy w naszej Ojczyznie równolegle z jubileuszem tysiącpięćdziesięciolecia chrztu Polski. Czas ten zbiegł się również z odbywającymi się na polskiej ziemi Światowymi Dniami Młodzieży, które stały się duchową «iskrą» z Krakowa, mającą rozpalić świat i przygotować go na spotkanie z mającym powtórnie przyjść Zbawicielem.
Rok Jubileuszowy stanowił również doskonałą okazję do przyglądnięcia się samemu sobie i swojemu wnętrzu oraz zrobieniu rachunku sumienia nie tylko nad tym jak ja sam zanurzam się w tajemnicy Bożego miłosierdzia, czy korzystam z tych niezmierzonych łask Bożej miłości, a także czy sam jestem miłosierny i swoją miłością dzielę się na co dzień z bliźnimi. Dawał także okazję do ożywienia w sobie ufności w Boże miłosierdzie. Dla wielu był to czas ponownego powierzenia siebie miłosiernemu Bogu i powrotu – nieraz po bardzo wielu latach – w ramiona miłosiernego Ojca.
Pytam sam siebie: Jak ja przemierzyłem tę drogę Roku Miłosierdzia?

10.Miłosierdzie – wezwaniem ciągle aktualnym.
Chociaż zostały właśnie zamknięte święte drzwi watykańskiej bazyliki i tyle innych jubileuszowych bram miłosierdzia kościołów całego świata – co znaczy, że Święty Rok Miłosierdzia już się zakończył – to jednak bogaty w miłosierdzie Bóg nie przestaje przychodzić do nas i nie przestaje okazywać nam łask płynących ze swojego miłosiernego Serca. Czas miłosierdzia nigdy się nie kończy, podobnie jak nie wyczerpują się łaski miłosierdzia.
Przyjmujmy ten Boży dar, jakim jest trwające na wieki miłosierdzie Jego. Sami też co dnia miłosierdzie czyńmy. Czyńmy je tak, jak czyni je Chrystus, przychodzący na świat w świętą Noc Narodzenia, której pamiątkę będziemy już wkrótce przeżywać. Tego z całego serca Wszystkim życzę.

ks. Krzysztof Biros